Het Spreewald, natuurreservaat sedert 1991,
gelegen in het zuidoosten van Brandenburg staat bekend om zijn schattige dorpjes, idyllische waterwegen en goddelijke Spreewalder augurken. Het ‘groene Venetië’ of ‘Het Giethoorn’ van Duitsland!
Spreewald is het meest toeristische gebied van Brandenburg (meer dan 1 miljoen bezoekers per jaar).
Een overzichtskaartje:
De Bondsrepubliek Duitsland is een federatie van 16 deelstaten, in het Duits Bundesländer of Länder (enkelvoud Land) geheten.
Brandenburg in het groen, met in het midden Berlijn
Onze reisweg
Via Nederland (Eindhoven, Maastricht en Venlo) rijden we richting Duitsland via Venlo, Duisburg, het Ruhrgebied, Hannover, Magdeburg, Potsdam, Dessau, Cotbuss naar Kolkwitz, waar ons hotel gelegen is.
We rijden door ‘Het Ruhrgebied’:
In het Ruhrgebied wonen ruim 5.000.000 Ruhri’s. De Ruhr is een rivier. Van rook en vuur naar natuur en cultuur. Het Ruhrgebied was vooral gekend als grote producent voor kolen, staal en wapens.
“Industrie en vervuiling, grauw en grijs”. Het zijn clichés die het Ruhrgebied nog altijd begeleiden. Maar dat is niet meer de werkelijkheid. Het Ruhrgebied is verrassend groen. De grijze metropool heeft een metamorfose ondergaan.
Er zijn opvallend veel meren en dat komt door de verzakkingen ten gevolge van de mijnbouw. 1/5de deel ligt onder de waterspiegel en zou constant onder water staan als er niet voortdurend gepompt wordt.
Weet je: Schapen worden in het verkeersrecht beschouwd als fietsers en voetgangers.
De voetballiefhebbers kennen zeker F.C. Schalke 04.
Geografie van Duitsland:
De Bondsrepubliek Duitsland is een land in Centraal-Europa.
Het heeft een grondgebied van 357.022 km² en heeft 82 miljoen inwoners (2019), de grootste bevolking van alle landen in de Europese Unie.
Ter vergelijking: België 30.528 km² en 11,4 miljoen inwoners; Frankrijk 674.843 km² en 66 miljoen inwoners.
Oude beschrijvingen noemen Duitsland het land tussen de zee en de Alpen. De Zugspitze (2.962 m) ligt op de grens bij Oostenrijk en is de hoogste berg in Duitsland.
Duitsland grenst:
– in het noorden aan de Oostzee, de Noordzee en Denemarken
– in het oosten aan Polen en Tsjechië
– in het zuiden aan Oostenrijk en Zwitserland
– en in het westen aan Frankrijk, Luxemburg, België en Nederland
De hoofdstad en grootste stad van het land is Berlijn.
Een beetje geschiedenis:
Weinig volken zijn zo gesteld op hun vaderland en die uitzonderlijke erfenis wordt gekoesterd en met zorg onderhouden.
– De Duitse geschiedenis begint in zekere zin reeds in de 1e eeuw v.Chr., toen er al sprake was van Germanië, een gebied dat bewoond werd door vooral Germaanse stammen. Voor de Romeinen waren ze gekend als ‘Krijgers met een woeste haardos’
– het Heilige Roomse Rijk bestond bijna duizend jaar, einde 1806 (Napoleon)
– op 8 mei 1945 wordt het oosten van Duitsland toegewezen aan de Sovjet-unie, terwijl het Westen wordt opgezet onder de beschermheerschappij van de Verenigde Staten
– op 23 mei 1949 wordt West-Duitsland officieel de ‘Duitse Bondsrepubliek’ (BDR) genoemd
– op 7 oktober 1949 krijgt het oosten de naam ‘Duitse Democratische Republiek’ (DDR). Een groot probleem voor de DDR was de vlucht van goed opgeleide inwoners: de Bondsrepubliek met een functionerende democratie en een florerende economie was een aantrekkelijk alternatief voor de repressieve DDR die in die periode landbouw en industrie nationaliseerde
– Op 13 augustus 1961 wordt West-Berlijn met een prikkeldraad, die later door een muur wordt vervangen, omringd
– op 9 november 1989, ‘de ‘Val van de muur’
– Op 3 oktober 1990 kwam de Duitse hereniging tot stand, van de oude Bondsrepubliek Duitsland (West-Duitsland) en de Duitse Democratische Republiek (Oost-Duitsland of DDR). In dat jaar traden de zes Oost-Duitse deelstaten toe tot de Bondsrepubliek.
De gevolgen van de hereniging werden langzaam duidelijk.
De Oost-Duitse economie was ineengestort net als die van de voormalige communistische wereld. Dit betekende feitelijk dat West-Duitsland de bankroete DDR-economie moest overnemen. Bondskanselier Kohl beloofde wel dat de belastingen niet zouden verhogen, maar zelfs nu wordt er nog belastinggeld doorgesluisd naar het oosten om de industrie te laten openbloeien. In het oosten ‘de neue Bundesländer’ = nieuwe deelstaten, is de werkloosheid hoog.
De ‘Ossies’ en de ‘Wessies’: de bewoners worden door de West-Duitsers een beetje minachtend ‘Ossies’ genoemd. Sommige bewoners hebben de indruk dat ze een ‘kolonie’ geworden zijn van West-Duitsland. Ze hebben het moeilijk om zich aan te passen aan de nieuwe situatie nu de sociale zekerheid onder druk staat en ambitie en de wil om verantwoordelijkheid te nemen essentieel zijn.
Stereotype beelden:
De Wessies zeggen van de Ossies: ze zijn passief, nemen geen initiatief, mopperen i.p.v. dankbaar te zijn voor alle hulp die ze ontvangen.
De Ossies zeggen van de Wessies: ze zijn arrogant, verwend, egoïstisch, materialistisch en bevoogdend.
Zet bij het lezen van dit verhaal misschien muziek op van Ludwig van Beethoven, de componist met Vlaamse roots (zijn grootvader was afkomstig van Mechelen). Hijzelf pendelde tussen Bonn (waar hij geboren werd), Dresden en Berlijn.
Hoogtepunten van de reis
We brengen een bezoek aan de stad Cottbus
tweede stad van deelstaat Brandenburg (nieuwe deelstaat) en gekend om de vroegere textielindustrie ongeveer 100.000 inwoners, waaronder een aantal leden van de Sorbische minderheid. Cottbus / Chóśebuz (in het Sorbisch) is een jonge universiteits- en traditionele parkstad, een plek om te ontspannen.
We bezoeken Het Branitz kasteel en het prachtige park, dit is gelegen in het zuiden van de stad en het is een van de meest populaire bezienswaardigheden.
Het kasteel werd gebouwd als residentie voor prins Hermann von Pückler-Muskau – één van de sleutelfiguren in de 19de eeuw.
Hermann Fürst von Pückler-Muskau was een Duits landschapsarchitect, bij het Pruisische koninklijke cour (hof), reiziger, schrijver, militair ‘generaal’, fijnproever.
Pückler at nooit 2x hetzelfde gerecht (de administratie werd bijgehouden door zijn dwerg Herr Billy) een dandy, Frauenheld, mooi gezegd voor ‘vrouwenzot’?
En hij gaf zelfs zijn naam aan een ijsje. Hij werd ook ‘een adelijke tuinier’ genoemd.
We bezoeken het museumdorp Dissen.
Dissen is opgericht door West-Slavische kolonisten van de Lusitzi- stam. De plaats werd voor het eerst genoemd in 1449. De plaatsnaam is waarschijnlijk te danken aan de Sorbische persoonlijke naam Dycha en betekent dorp Dycha . De Wendische dorpskerk van Dissen is gebouwd in 1772. Tot de 20e eeuw werden kerkdiensten gehouden in de Sorbische / Wendische taal totdat dit werd verboden door de nationaal-socialisten. Sinds 1978 is er het Sorbische Heimatmuseum in Dissen, hier wordt het leven van de voormalige Wendische en boerenbevolking weergegeven. Er worden onder andere gereedschappen, huishoudelijke artikelen en kinderspeelgoed en verschillende varianten van traditionele Sorbische kostuums tentoongesteld. Met acht tot twaalf ooievaarsnesten per jaar is Dissen één van de ooievaarsdorpen van Duitsland.
We rijden door het bruinkoolgebied Jänschwalde.
De Jänschwalde elektriciteitscentrale is een bruinkoolgestookte thermische centrale. De centrale heeft een capaciteit van 3000 Megawatt. Het is de grootste actieve bruinkoolcentrale van Duitsland. Het Tsjechisch energiebedrijf EPH, is de eigenaar. Vattenfall verkocht de bruinkoolcentrales inclusief de mijnen in 2016. De centrale werd gebouwd tussen 1976 en 1989, met voornamelijk verouderde Oost-Duitse technologie.
Het Wendisch-Deutsches Heimatmuseum Jänschwalde: het museum bevindt zich in het historische centrum. In ongeveer 600 m² tentoonstellingsruimte kunt u in verschillende kamers informatie vinden over de landelijke manier van leven van de Sorbische / Wendische plattelandsbevolking. Dit omvat meubels, huishoudelijke artikelen, foto’s over de geschiedenis van de stad Jänschwalde en gereedschap uit rond 1900.
De verscheidenheid aan meer dan 40 prachtige originele kostuums uit het leven van de voormalige plattelandsbevolking is ook indrukwekkend.
Stoffen versierd met blauwe opdruk, traditionele witte patronen op een blauwe achtergrond, waren erg populair bij de plattelandsbevolking en een belangrijk onderdeel van hun kostuum. Hoofddoeken, blouses en schorten werden ervan gemaakt, maar ook tafelkleden en gordijnen. Hier kan men ook de techniek van het versieren van paaseieren met een wastechniek bewonderen.
De stad Luckau staat ook op ons programma.
Deze stad werd gebouwd in de 12e en 13e eeuw en werd zo de hoofdstad van Neder-Lausitz. Het ontwikkelde zich tot een rijke handelsstad. Belangrijke handelsroutes doorkruisen de stad. De stad wordt gekenmerkt door het complete ensemble van het historische stadscentrum met de middeleeuwse vestingwerken en ruime parken en tuinen. In het Napoleonhuisje loopt een tentoonstelling over de Napoleontische Slag van 1813 in Luckau.
En dan HET SPREEWALD
Door al het smeltwater van de gletjers liep de rivier de Spree over en zo ontstond deze streek doorkruist door een netwerk van 300 waterwegen “een groen Venetië”
Het Spreewald, een vroeger moerasbos is geduldig drooggelegd en ontgonnen door de Sorbische minderheid, afstammelingen van de Wenden. Deze zijn gehecht aan hun tradities (ook hun taal).
In de afgelopen 150 jaar zijn grote delen bos gerooid en aftakkingen van de Spree dichtgemaakt, om overstromingen te voorkomen. Momenteel beslaat het Spreepark nog zo’n 400 km² en zo’n 970 km aan waterwegen.
Sinds 1991 is het Spreewald door de UNESCO erkend als biosfeerreservaat.
De eilanden die door de aftakkingen werden gevormd, zorgden voor een prachtige leefomgeving voor wild en vissen.
De Sorben die zich in het natuurgebied vestigden, hebben als aanvulling op de natuurlijke waterwegen kanalen gebouwd, die als belangrijkste transportwegen in het gebied golden.
De belangrijkste dorpsweg was de Spree en inmiddels staan er ongeveer zoveel huizen als dat het gebied eilanden telt en worden de kanalen nog altijd als transportweg voor buurtbewoners en postbodes gebruikt.
We bezoeken Lübbenau
Het dorp heeft lange tijd geleefd van groententeelt (komkommers en mierikswortel), vlas en lakenhandel.
Het waterlabyrint gaan we verkennen per ‘Kahn’, een platte schuit die met een lange stok voortgeduwd en bestuurd wordt, uiterst geschikt in ondiep water. Deze platbodems werden tot het midden van de 19de eeuw uit één boomstam, bij voorkeur eik, gesculpteerd.
Lübbenau wordt beschouwd als de hoofdstad van de boottocht en Spreewald-augurken. Er zijn beschermde diersoorten zoals bevers of ijsvogels.
Onderweg vernemen we hoe door mensenhanden dit gebied is veranderd in een biosfeerreservaat erkend door Unesco. Enkel het geluid van het glijden door het water doorbreekt de stilte.
We leggen aan bij het dorpje Lehde, met zijn 150 inwoners, die ons nog in hun eigen klederdracht ontvangen.
Deze lagune, die bijna zoveel eilandjes dan huizen telt, is het één van de mooiste Spreewalder dorpen. De eilandjes zorgen voor een prachtige leefomgeving voor wild en vissen.
In het openluchtmuseum, Freilandmuseum der sörbischen Kultuur, bezoeken we verschillende boerderijen en gebouwen uit de 19de-eeuw waar authentieke meubels, volkskunst en folkloristische voorwerpen te bezichtigen zijn.
De serie “Spreewald Crime” is gefilmd op locaties in het Spreewald.
In de derde misdaadserie ‘De tranen van de vis’ vormde ‘de Grote Haven van Lübbenau’ het decor voor de Spreewald-thriller.